Os nosos concellos: Santiso de Abres

Santiso de Abres é un Concello que ten al norte, oeste e sur os concellos lucenses de Trabada e A Pontenova; e al este, Taramundi e A Veiga. Neste Concello atopamos interesantes lugares e actividades. Recentemente se recuperou a Vía verde del ferrocarril del Eo, un total de 12 km. de sendeiros que comenzan na Pontenova (Lugo) e rematan en Santiso de Abres (Asturias). Esta vía verde recorre a antigua vía dun ferrocarril mineiro que comunicaba a estación de Vilaoudrid (na Pontenova) con Ribadeo, pasando por el tramo asturiano de Santiso. Na Pontenova extraíase mineral de ferro a celo aberto, fundíase nos seus altos fornos e transportábase asta el cargadeiro de Ribadeo de onde salía por mar al norte de Europa. Esta vía contaba con pontes, túneles, almacenes de mercancía, depósitos e taller de máquinas, cuatro estaciois e tres apeadeiros. Comenzou a funcionar en 1903 pra transportar ese mineral de ferro, inda que en 1905 tamén se habilitou pra el transporte de viaxeiros. Recibiu popularmente el nome de “a chocolateira”, debido al ruido -similar al de úa máquina de fer chocolate- que provocaba a su paso.  Deixou de funcionar a partir de 1964.

El tren mineiro, nel sou máximo apoxeo. ASOCIACIÓN SAN TIRSO DEL EO

Na senda verde de Santiso atopamos mostras da arquitectura industrial del S. XX: túneles, saltos de auga, as curiosas escalas de salmois e pontes colgantes.

Da Edad de Bronce hai en Santiso úa necrópolis tumular: O Couzogordo, na Xunqueira. Úa necrópolis é un cementerio ou lugar destinado a enterramentos. Etimoloxicamente significa ciudá dos mortos, pois provén del grego antiguo: νεκρός (necrós), morto, e πόλις (polis), ciudá-estado.

Hai varios castros en Santiso: el Castro de Castro, el Castro de Eilale e el de Salcido.

Lugares del Concello (que tein úa toponimia ben guapa):

A Antigua 

A Carretera 

O Castro

 O Chao (a capital del Concello), na que se atopa el palacio del condado de Altamira, máis conocido como O Pacio, que foi construido nel S. XVI. Tamén se atopa no Chao el palacio de Amaido, que perteneceu á familia Santisso (deste patronímico vén el nome del Concello) e Aguilar. É úa construción cuadrada con varios adintelados, con tres pisos e artesonados de castañeiro e carballo de gran valor artístico.

Eilale 

Espasande 

Foxas 

Goxe 

A Grandela

 Lombal

 O Louredal 

Lourido 

Matela

 A Mourela 

Naraío 

Prado, onde se atopa  a capella de Santa Elena, ubicada nun tramo del camín de Santiago, que conta cun retablo del XVII e un púlpito de madeira de bidureira policromo, da misma época e de factura local.

Salcido

 San Andrés

 Sobre da Veiga

 Solmaior 

Tras da Corda

 Valiñaseca

 As Veigas 

Vilar 

Vilelas

Escalas de salmois, construídas pra que estos pudesen sortear as barreiras físicas con vasos intercomunicados xa que as presas impedían que chegasen a desovar na zona alta del río.

Tras los pasos de Catalina de Santisso” é el título dúa ruta literaria que recorrerá os escenarios da última novela da autora santiseira Aurora García Rivas. A creación da ruta foi gracias al programa “Rompiendo distancias” de Taramundi, Santiso de Abres e Castropol e con ela se poden conocer os lugares da novela.

“Si no fuera por la leyenda que se generó tras su muerte, la figura de Catalina de Santisso no hubiera tenido transcendencia porque nada hizo, sólo sufrir”. Así reflexionaba Aurora García Rivas sobre el personaxe central da súa última obra, úa novela histórica que recorre a vida de Catalina de Santisso, úa noble nacida en 1523 no que hoxe é Santiso de Abres, e que acabou asesinada por el sou marido. 

Comparte

Deja un comentario

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *