Alberte Facal Malvar e Henrique Costas González presentan, nel I Congreso Internacional VulneRom: vulnerabilidades sociolingüísticas no espacio Romance, un estudio sobre a situación Sociolingüística del gallego-asturiano nel Eo-Navia. Trátase dun Traballo de Fin de Grao (TFG-UniversidadeVigo) del propio Alberte Facal.
Por galego-asturiano enténdense, según el autor, as tres variedades lingüísticas del dominio galego-portugués, continuación del Bloque Oriental del galego, que se falan na comarca asturiana del Eo-Navia. Esta área lingüisticamemte é parte del idioma galego, política e administrativamente é Asturias e os sous habitantes síntense, afirma Facal, profundamente asturianos.
El cuestionario constaba de ventitrés preguntas feitas por el autor a través de entrevistas en persoa. Foron un total de 367 entrevistad@s maiores de 14 anos, lo que chega al 1% dos habitantes e eso implica que el estudio teña el carácter de mostra representativa.
Os resultados deste traballo feito a punto de rematar 2024 son comparados cos del controvertido estudio de Llera Ramo (Academia de la LLingua Asturiana).
Non é certo que os falantes lle chamen «eonaviego» al sou idioma, sendo os glotónimos preferidos por este orden: Fala (56%), chapurreau (9%), en terceiro lugar galego (8.7%) e galego-asturiano (8.7%). -Os empatados en terceira posición (galego e galego-asturiano) suman el 17.4%- El uso dos xentilicios pra nomear a lingua del noso territorio (por exemplo tapiego ou boalés) son solo un 3.3%. Eonaviego solo lo mencionan el 2,5% dos entrevistados.
Resulta chamadeiro que a segunda opción dada por maioritaria nel informe da ALLA (asturiano coel 14, 5%), nel estudio de Alberte Facal sale como testimonial (1,4%) –el primeiro pola cola, dice el autor-.
As persoas.que sempre usan el idioma decántanse por galego ou chapurriau.
Os menores de 30 anos escollen fala.
Por contra, eonaviego aparece usado por xente que non usa nunca -ou case nunca- el idioma. El estudio mostra ademais que a xente que non conoce a lingua ten tendencia a chamalo bable. Estas dúas respostas (bable e eonaviego) son as opciois máis utilizadas por persoas non competentes nel idioma.
Solo un 2,5% escolle el Glotónimo eonaviego.
Casi un 79 % dos entrevistados encontran a fala local parecida e con grandes similitudes al galego.
A idea de mestura de linguas escóllela un 16,6. Neste asunto tamén el estudio de Alberte Facal pon en cuestión os resultados del informe da ALLA, por pouco creíbles.
Por maioría absoluta, a xente reclama a creacion dúa Academia independente da Academia de la LLingua Asturiana, un Instituto ou organismo de Corpus diferente al da ALLA.
El estudio feito por Llera Ramo queda así seriamente cuestionado e reprobado.