A terceira palabra del campo semántico del pan pra este mes de marzo é: FORMENTO.
–Nel Dicioanario del galego de Asturias, de Varela Aenlle:
formento. s. m. Substancia orgánica que provoca reaccións importantes noutras substancias do mesmo tipo. É unha masa con sal que se deixa gardada por algún tempo para que sirva para subir certas substancias como no proceso do pan. 2. Inicio dunha cousa.
formentado, -a. adx. Dise do que fermentou (formentou). formentar. v. Subir o pan polo fermento na masa. 2. Botar o fermento na masa nova de pan. 3. Descompoñerse algo.
–Nel Dicionario da RAG:
substantivo masculino. 1 Química. Substancia orgánica que provoca reaccións químicas noutras substancias, sen que ela mesma se modifique en aparencia. Formentos lácticos. 2 Masa de fariña fermentada que se emprega para levedar o pan. Esqueceron preparar o formento para amasar o pan. SINÓNIMOS lévedo, requento
Etimoloxía
A palabra «formento» deriva da palabra latina FERMENTUM, coa reiz del verbo FERVERE, que significa ferver, e el sufixo -MENTUM, que indica medio ou instrumento pra fer algo.
Que son os formentos?
Os formentos son microorganismos cuxa función é iniciar el proceso de fermentación en distintos alimentos. Poden transformalos cambiando a súa textura, el sou sabor e asta as súas propiedades nutritivas. Podemos atopalos en alimentos como el iogurt, el pan, a cervexa ou el viño.
Tipos de formentos
- Levaduras: Utilizadas na panificación e elaboración de cervexas, as levaduras convirten azucres en dióxido de carbono e alcohol, lo que é esencial prá textura e el sabor destos produtos.
- Bacterias lácticas: Imprescindibles en produción de iogur e queixos. Transforman a lactosa en ácido láctico, aportando un sabor distintivo e propiedades probióticas.
- Mofo: Nel caso del queixo azul, os mofos son responsables del sou característico sabor e aroma, creando un equilibrio entre lo cremoso e lo picante.
UN REFRÁN (del Dicionario de Varela Aenlle):
Condo chove i vai vento, fain as vellas el formento. Refrán meteorolóxico que alude a que cando fai mal tempo as vellas aproveitan para facer na casa o fermento (Castropol).