El xornal El Progreso concedeu el día 7 de novembre os premios del certame Contos de Verán nun acto al que acudiron a presidenta del Grupo el Progreso, Blanca García Montenegro; el director e el subdirector del xornal, Alfonso Riveiro e Tito Diéguez; e el secretario xeral da Lingua, Valentín García.
Nesta decimoterceira edición, el primeiro premio foi pral periodista Héctor Acebo (Santiso de Abres, 1987) coel Conto «Ramón da Granda», un relato nel que recorda al tío del sou volo, Ramón da Granda.
Palabras nel xornal El Progreso:
«O gañador do certame, Héctor Acebo, explicou que tiña «unha historia dentro» e púxose a escribir o Conto «uns días antes da convocatoria». O xornalista dedicoulle o Conto á súa nai, presente no acto, e homenaxeou á súa familia «porque grazas a eles falo esta lingua«, xa que Acebo é «dunha zona administrativamente asturiana, pero culturalmente galega». Tamén lanzou unha mensaxe a aqueles que queren escribir: «Que lean moito. Que homenaxeen o mundo rural e que crean na fantasía«, engadiu».
Este é el Conto premiado:
RAMÓN DA GRANDA
Para mamá
Ramón Bello Sanjurjo era tío de meu avó materno, Paco de Robaín, que o admiraba moito. Ramón vivía no recóndito lugar da Granda, ao pé dun impoñente carballo, e a miña avoa Aida encargábase dos seus coidados.
No período que vai do tardofranquismo á Transición, a morte cobrou dúas vítimas no vello casarío da Granda: a irmá de Ramón, Francisca; e o marido desta, José Ramón. Daquela, Ramón quedou só e, ademais, perdeu boa parte da súa capacidade auditiva. Esas circunstancias volvérono calado e taciturno. Empezou a explorar a súa mente e, inesperadamente, atopou un filón. Pero el nunca se chufaba dos seus poderes extrasensoriais; de feito, aos familiares máis achegados pedíanos, baixo xuramento, que lle gardásemos o segredo: todo un ritual que levaba a cabo fronte ao carballo. Un primo emigrado de seu rompeu a promesa, e Ramón nunca máis lle volveu falar.
Ramón da Granda deixou acesa, durante toda unha noite, a televisión da cociña. O volume estaba tan alto que se escoitaba dende o carballo, por iso a miña avoa supuxo que Ramón xa estaría erguido, pero ao chegar á casa atopouno na cama. Parecía durmido, mais tiña os ollos entreabertos.
—Ramón, por que non apagaches a tele antes de deitarte? —preguntoulle miña avoa.
—E el había moita xente véndoa —respondeulle en ton enigmático.
Miña avoa queríalle ben a Ramón, pero, segundo ela, a cabeza do tío de meu avó empezaba a ter goteiras:
—Debeu de pensar que o público dalgún programa estaba na súa cociña.
Eu estaba moi intrigado, así que, cando rematei a tarefa da escola, fun ver a Ramón co pretexto de prepararlle a merenda. Non tardei en preguntarlle polas misteriosas visitas nocturnas. Ramón soltou media gargallada. Despois permaneceu en silencio durante cinco ou seis segundos; mirábame cunha expresión tan grave que pensei que me ía rifar, pero de repente escoitei a súa agarimosa voz no meu cerebro:
—Hetín, cando sexas grande, recorda que todo é mental.
Ramón non movía os beizos para transmitirme esa mensaxe, e a min faltábanme as verbas por mor da impresión. Despois de tomarme xuramento, o ancián relatoume o que sucedera a noite anterior. Resulta que Ramón estaba vendo un programa de variedades —eran os primeiros tempos das canles privadas—. O micrófono do entrevistado non funcionaba ben, e o tío de meu avó contactou mentalmente co presentador para informalo dese problema. O xornalista, con xesto de sorpresa, pediu axuda ao de técnico de son, que se presentou no plató a fume de carozo. Serían as doce e media da noite cando a Ramón lle entrou o sono. O anodino programa non remataría ata as dúas.
Segundo me explicou Ramón, a práctica da telepatía a través das ondas electromagnéticas presenta un inconveniente: se o mago apaga o televisor antes de que acabe a transmisión do programa, o destinatario —o presentador, neste caso— fica en branco, sen saber que dicir, e ese efecto dura polo menos unha hora. Ao fin puiden descifrar a enigmática resposta que o telépata da Granda lle dera á miña avoa; el non quería alterar o desenvolvemento do programa, pois iso significaría alterar o lecer de tres millóns de espectadores, de aí que deixara a tele acendida cando se foi deitar. Nin sequera baixou o volume do aparello, que se tiñan dado casos de presentadores que comezaban a tatexar cando os telépatas pulsaban os botóns do mando, unha vez concluída a interacción mental. Ramón, en fin, era moi responsable no uso dos poderes de seu.
Unha mañá neboenta miña avoa estaba entrillando pan en leite, que era o almorzo preferido de Ramón. De súpeto, o mago da Granda presentouse diante dela cun traxe e unha gravata negros. O traxe estaba cuberto dun po que brillaba; parecía po de ouro.
—Que fas vestido así, Ramón?
—Vou facer unha viaxe moi longa.
Ao día seguinte, Ramón encamou, e unha semana despois abandonou para sempre este mundo.
Ramón da Granda foi enterrado co traxe que levaba posto cando presaxiou a súa morte. Así o ordenou meu avó.
(Conto publicado en El Progreso, 16/08/2025)
Fotografía de Sebas Senande (El Progreso)
El segundo galardón foi concedido al tamén xornalista Pedro Rielo, pola súa obra ‘Sobre o fío invisible’, nel que a radio é a protagonista dúa historia que se conta en dúas liñas temporales.
Se vos apetece saber máis cousas sobre Héctor Acebo, na web temos úa entrada con preciosos textos sous, biografía, premios…